Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III U 367/14 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Przemyślu z 2014-04-24

Sygn. akt III U 367/14

W Y R O K
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Józef Pawłowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Ewelina Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2014 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 23 stycznia 2014 r., znak: (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. S. prawo do emerytury ustawowej wysokości, począwszy od dnia 1 grudnia 2013 r.

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz wnioskodawcy J. S. kwotę 60 zł (słownie: sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 367/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r.

Decyzją z dnia 23 stycznia 2014 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.odmówił wnioskodawcy J. S.prawa do emerytury.

W podstawie prawnej powołano art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W uzasadnieniu wskazano, że Zakład odmawia przyznania emerytury, ponieważ nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy
w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 1 roku i 18 dni; składkowe – 22 lata, 4 miesiące
i 11 dni; uzupełniające - rola – 4 lata, 7 miesięcy i 20 dni; łącznie 25 lat,
w tym w warunkach szczególnych – 2 lata, 11 miesięcy i 20 dni. ZUS
nie uwzględnił okresu od 29 marca 1977 r. do 31 lipca 1991 r.
(z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych) jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach określającego rodzaj wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu
i pozycji z załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnym warunkach oraz określenia stanowiska pracy zgodnie z właściwym zarządzeniem resortowym za okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Ponadto z przedłożonej dokumentacji nie wynika, iż wnioskodawca stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca J. S., zaskarżając ją w całości i zarzucając jej: błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że wnioskodawca w okresie od 29 marca 1977 r.
do 31 lipca 1991 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach; naruszenie przez organ rentowy art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS poprzez przyjęcie, że wnioskodawca nie spełnia warunków uprawniających do nabycia emerytury.

Wskazując na powyższe wniesiono o zmianę zaskarżonej decyzji przez ustalenie wnioskodawcy prawa do emerytury zgodnie ze złożonym wnioskiem.

W uzasadnieniu wskazano w szczególności, że ze świadectwa pracy wnioskodawcy z dnia 31 lipca 1991 r. wynika, iż był on zatrudniony
w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika melioracyjnego
od dnia 29 marca 1977 r. do 31 lipca 1991 r. W ramach świadczonej pracy wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, bez względu
na panujące warunki atmosferyczne prace związane z zakładaniem urządzeń melioracyjnych. Z uwagi na miejsce zakładania urządzeń melioracyjnych warunki, w których pracował wnioskodawca były szczególnie uciążliwe. Wynikało to z faktu, że większość prac wykonywana była w terenie podmokłym. Fakt, że w wystawionym świadectwie pracy brak jest wzmianki, iż praca wykonywana była w szczególnych warunkach nie daje wystarczających podstaw do przyjęcia stanowiska wyrażonego przez ZUS
w zaskarżonej decyzji. Zgodnie bowiem z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia 12 grudnia 2012 r. (sygn. III AUa 1985/12) okresy pracy w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez k.p.c.,
a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, wyjaśnieniami stron, bowiem w postępowaniu odwoławczym
nie mają zastosowania ograniczenia dowodowe, którymi związany jest organ rentowy. Wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach bowiem jako osoba zatrudniona na stanowisku robotnika melioracyjnego stale pracował przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że wnioskodawca w dniu 22 kwietnia 2013 r. złożył wniosek o emeryturę wcześniejszą z tytułu pracy w warunkach szczególnych. We wniosku zawarł oświadczenie, że nie jest członkiem OFE. Rozpatrując wniosek o emeryturę organ rentowy uznał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a posiada wymagany ogólny staż pracy. z akt sprawy wynika, ze wnioskodawca przedstawił dokumenty stwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach na okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 20 marca 1974 r. do 31 grudnia 1976 r. oraz w (...) w J. od 13 czerwca 1995 r. do 30 lipca 1995 r., w łącznym wymiarze 2 lata, 11 miesięcy i 20 dni (po wyłączeniu okresów nieskładkowych). Ponieważ na okres zatrudnienia od 29 marca 1977 r. do 31 lipca 1991 r. wnioskodawca nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających zatrudnienie w szczególnych warunkach, organ rentowy odmówił uznania spornego okresu 13 lat, 11 miesięcy i 9 dni za pracę w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Przemyślu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. S., ur. (...), w dniu 20 grudnia 2013 r. złożył wniosek o emeryturę, zaznaczając w nim, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

W aktach organu rentowego zalega dokumentacja potwierdzająca przebieg zatrudnienia wnioskodawcy, z której wynika, że: był on zatrudniony w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 20 marca 1974 r. do 31 grudnia 1976 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonując prace betoniarskie na stanowisku betoniarza; był on zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w J. od 13 czerwca 1995 r. do 31 sierpnia 1995 r., i w tym okresie wykonywał prace w szczególnych warunkach od 13 czerwca 1995 r. do 20 sierpnia 1995 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zbrojarza.

W aktach organu rentowego zalega ponadto kserokopia świadectwa pracy z dnia 31 lipca 1991 r. wystawionego przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w J., z którego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w J. z siedzibą w S. w okresie od 29 marca 1977 r. do 31 lipca 1991 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika melioracyjnego, z tym że w okresie od 4 czerwca 1991 r. do 31 lipca 1991 r. korzystał z urlopu bezpłatnego; kserokopia świadectwa pracy z dnia 24 maja 1991 r. wystawionego przez Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (...) Sp. z o.o. w R., z którego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na budowie eksportowej w (...) prowadzonej przez (...) od 16 listopada 1990 r. do 15 maja 1991 r. na stanowisku betoniarza. Ponadto z kserokopii z dokumentacji zawartej w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w J. z siedzibą w S. wynika, że wnioskodawca z dniem 29 marca 1977 r. został zatrudniony w tym Przedsiębiorstwie, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika melioracyjnego. Zajmowanie przez niego tego stanowiska wynika z kolejnych angaży, a więc z dnia 2 maja 1977 r., 2 stycznia 1978 r., 5 maja 1978 r., 19 maja 1979 r., 15 października 1980 r., 1 października 1982 r., 21 sierpnia 1984 r., 28 stycznia 1986 r., 18 maja 1987 r., 18 stycznia 1989 r., 7 lipca 1990 r., 24 kwietnia 1991 r.

Na podstawie całości zgromadzonej w aktach rentowych dokumentacji, decyzją z dnia 23 stycznia 2014 r. ZUS odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury, ponieważ nie został udowodniony 15-letni okres pracy
w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 r. okresy nieskładkowe w wymiarze 1 roku i 18 dni; składkowe – 22 lata, 4 miesiące i 11 dni; uzupełniające - rola – 4 lata, 7 miesięcy i 20 dni; łącznie 25 lat, w tym w warunkach szczególnych – 2 lata, 11 miesięcy i 20 dni.

Dowód – akta emerytalne wnioskodawcy:

- wniosek emerytalny z dnia 20.12.2013 r.,

- świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach i świadectwa pracy,

- decyzja ZUS z dnia 23.01.2014 r.

Sąd ustalił ponadto, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w J. z siedzibą w S.
w okresie od 29 marca 1977 r. do 31 lipca 1991 r. jako robotnik melioracyjny przy pracach melioracyjnych. Większość prac wykonywana była w terenie podmokłym, przy regulacji rzek, potoków, budowli melioracyjnych – przepustów, wiaduktów, drenowaniu pól. Praca jego polegała na kopaniu rowów melioracyjnych, karczowaniu drzew, wycinaniu krzewów, wbijaniu palików na zniwelowaną wysokość przez kierownika budowy, układaniu faszyny i jej wiązaniu, równaniu skarp, drenowaniu. Zdarzały się przestoje
w pracy w okresie silnych mrozów w zimie i wówczas sporadycznie wyczekiwało się na ich zelżenie. W tym czasie również karczowano drzewa, czy też wycinano krzaki.

Wnioskodawca w tym charakterze pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy

Dowód:

- zeznania świadka Z. W.,

- zeznania świadka A. G.,

- przesłuchanie wnioskodawcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych wnioskodawcy, których domniemanie prawdziwości wynika z art. 244 i nast. k.p.c.,
a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków Z. W. i A. G., a ponadto zeznaniom wnioskodawcy J. S.,
jako logicznym, spójnym, wzajemnie się uzupełniającym, znajdującym potwierdzenie w dowodach z dokumentów. Wynika z nich jednoznacznie,
w jakim charakterze i przy jakich pracach był zatrudniony wnioskodawca
w spornym okresie w (...) Przedsiębiorstwie (...)
w J. z siedzibą w S.. Natomiast co do faktycznego okresu pracy w tym czasie, czy też korzystania z urlopów bezpłatnych Sąd oparł się na dowodach z dokumentów zalegających w aktach organu rentowego. Należy mieć bowiem na uwadze, iż z uwagi na znaczny upływ czasu świadkowie, ale również sam wnioskodawca takich faktów, dat mogą
nie pamiętać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy J. S. należy uznać
za uzasadnione.

Na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat -
dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa
(ust. 2 art. 184).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa
w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się: okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a pkt 1).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1,
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości
dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43
ze zm.) - pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy
na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi
do okresów zatrudnienia.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia,
czy wnioskodawca był zatrudniony, co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Z akt sprawy wynika, że ZUS nie kwestionował spełnienia
przez wnioskodawcę innych warunków niezbędnych do nabycia prawa
do emerytury na podstawie wyżej powołanych przepisów, a więc ukończenia 60 roku życia w dniu 1 stycznia 2013 r., uzyskania ogólnego stażu pracy
w wymiarze 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999 r. oraz nie przystąpienia do OFE.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął również, że wnioskodawca był zatrudniony w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 20 marca 1974 r. do 31 grudnia 1976 r. oraz w (...) w J. od 13 czerwca 1995 r. do 30 lipca 1995 r., w łącznym wymiarze 2 lata, 11 miesięcy i 20 dni

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało ponadto, że wnioskodawca J. S. był zatrudniony w szczególnych warunkach w (...) Przedsiębiorstwie (...) w J. z siedzibą
w S. w okresie od 29 marca 1977 r. do 15 listopada 1990 r., stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku robotnika melioracyjnego.

Wskazane wyżej stanowisko wymienione zostało w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w wykazie A, Dziale X –
„W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, poz. 1 – „Prace
przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych” oraz w załączniku nr 1
do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy,
na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze w wykazie A, Dziale X, poz. 1, pkt 9 – „robotnik melioracyjny”.

Na podstawie zgromadzonej w aktach organu rentowego dokumentacji Sąd ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony na budowie eksportowej
w (...) prowadzonej przez (...) od 16 listopada 1990 r. do 15 maja 1991 r. na stanowisku betoniarza, zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 24 maja 1991 r. wystawionym przez Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (...) Sp. z o.o. w R.. Następnie
zaś w okresie od 4 czerwca 1991 r. do 31 lipca 1991 r. korzystał z urlopu bezpłatnego zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 lipca 1991 r. wystawionym przez (...) Przedsiębiorstwie (...) w J..

Podkreślić należy, iż w postępowaniu wszczętym odwołaniem od decyzji organu rentowego Sąd kieruje się regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c., zwłaszcza że w przepisach regulujących postępowanie
w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477 8 i nast. k.p.c.)
nie ma jakichkolwiek odrębności lub ograniczeń. Przeciwnie, art. 473 § 1 k.p.c. stanowi, że w sprawach z tego zakresu nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron, co oznacza, że fakty, od których uzależnione jest prawo do emerytury
i renty oraz wysokość tych świadczeń, mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi, w tym także zeznaniami świadków i stron.

Z poczynionych wyżej ustaleń wynika, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a tym samym spełnił wszystkie przesłanki niezbędne
do przyznania mu prawa do emerytury w świetle wyżej powołanych przepisów.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca,
w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W niniejszej sprawie wnioskodawca wszystkie przesłanki do nabycia świadczenia spełnił od dnia 1 grudnia 2013 r., a więc od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek emerytalny.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c.
w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa orzeczono, jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie przepisów art. 98, art. 99 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu
(t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Elżbieta Sadowska-Frączak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Przemyślu
Osoba, która wytworzyła informację:  Józef Pawłowski
Data wytworzenia informacji: