Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Przemyślu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Lucyna Oleszek

Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2015 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 25 lutego 2015 r. nr (...)

I.  z m i e n i a zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni K. P. prawo do emerytury w ustawowej wysokości, począwszy od dnia 27 stycznia 2015 r.

II.  s t w i e r d z a, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do powyższego świadczenia,

III.  z a s ą d z a od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w R. na rzecz wnioskodawczyni K. P. kwotę 240,- zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 297/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 15 maja 2015 r.

Decyzją z dnia 25 lutego 2015 r., zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawczyni K. P. prawa do emerytury.

Jako podstawę prawną organ rentowy wskazał rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni w czasie zatrudnienia
w (...) SA do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
a jedynie 3 lata, 2 miesiące i 14 dni.

Do pracy w szczególnych warunkach Zakład nie przyjął okresu zatrudnienia wnioskodawczyni od 17 kwietnia 1978 r. do 31 sierpnia 1980 r. (2 lata,, 4 miesiące i 14 dni) na stanowisku ślusarza oraz od 1 grudnia 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. (10 lat, 1 miesiąc) na stanowisku kontroli międzyoperacyjnej. Odmawiając uwzględnienia tych okresów organ rentowy wskazał na niedokładności świadectwa pracy oraz fakt wykonywania przez wnioskodawczynię szeregu czynności o charakterze administracyjno-biurowym.

Wnioskodawczyni K. P. w dniu 27 marca 2015 r. złożyła odwołanie od tej decyzji, domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury oraz zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podała, że na dzień 31 grudnia 1998 r. wykazała ponad 20 lat pracy wykonywanej w warunkach szczególnych podczas zatrudnienia w zakładach (...) SA
w P.. Wbrew ustaleniom organu renotwego w okresie od 17 kwietnia 1978 r. do 31 sierpnia 1980 r. jako ślusarz wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu prace obejmujące bieżącą konserwację agregatów i urządzeń na wydziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w Wykazie A tj. prace wymienione
w Dziale XIV poz. 25 rozporządzenia z 1983 r. Natomiast od 1 grudnia 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. wykonywała prace brakarza obejmujące kontrolę jakości produkcji na wydziałach,
w których wykonywane były prace wymienione w Wykazie A tj. prace wymienione
w Dziale XIV poz. 24 rozporządzenia z 1983 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte
w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawczyni na dzień 31 grudnia 1998 r. osiągnęła staż 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, we wniosku o emeryturę z tytułu pracy
w warunkach szczególnych zawarła oświadczenie, iż jest członkiem OFE i wniosła
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa oraz ukończyła 55 lat. Ponadto uwzględniono świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 16 grudnia 2014 r., ale tylko z okresu zatrudnienia wnioskodawczyni od
1 września 1980 r. do 14 listopada 1983 r. na stanowisku kierowcy wózka transportowego.

Na pozostały okres zatrudnienia w (...) SA wnioskodawczyni, mimo że przedłożyła świadectwo pracy potwierdzające zatrudnianie w szczególnych warunkach, to
w ocenie organu rentowego nie wykazała szczególnego charakteru tej pracy. Na podstawie przedstawionego dokumnetu niemożliwe jest ustalenie, na których dokładnie stanowiskach pracy tj. sterowniczego czy też pilarza w działach produkcji podstawowej wnioskodawczyni pracowała jako ślusarz. Z kolei praca na stanowisku brakarza materiałów płytowych wymagała też wykonywania szeregu czynności administracyjno-biurowych, stąd nie można przyjąć, że kontrola międzyoperacyjna sprawowana przez wnioskodawczynię wykonywana była stale przy pracach wykonywanych w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy w Przemyślu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni K. P. z domu S. urodzona (...) w dniu 16 stycznia 2015 r. wystąpiła z wnioskiem o emeryturę oświadczając, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy czym złożyła oświadczenie o przekazanie środków
z rachunku OFE na dochody budżetu państwa.

Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia przedłożyła świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 16 grudnia 2014 r., wystawione przez (...) Spółkę Akcyjną w P..

W dokumencie tym wskazano, że wnioskodawczyni jest zatrudniona w (...) SA od dnia 17 kwietnia 1978 r. W czasie tego zatrudnienia wykonywała pracę w szczególnych warunkach stale, bezpośrednio i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od 17 kwietnia 1978 r. do 31 sierpnia 1980 r. pracowała na stanowisku ślusarza, przy czym do 30 kwietnia 1979 r. przeszła przyuczenie do zawodu ślusarza. Równocześnie wskazano, że prace na tym stanowisku wykonywała przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – wykaz A dział XIV (prace różne) poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz na stanowisku ślusarza – wykaz A dział XIV (prace różne) poz. 25 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk prac, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu leśnictwa i przemysłu drzewnego - przy stanowiskach znajdujących się w ww. wykazie: sterowniczy pras (dział VI, poz. 17 pkt 4) i pilarz w działach produkcji podstawowej (dział VI, poz. 1 pkt 3).

W okresie od 1 września 1980 r. do 14 listopada 1983 r. pracowała na stanowisku kierowcy wózka transportowego (w transporcie międzywydziałowym i magazynowym). Wykonywała wówczas prace przy suchej desytalcji drewna i węgla aktywnego – wykaz A dział VI (prace w leśnictwie, przemyśle drzewnym) poz. 4 R. oraz wykaz A dział VI poz. 4 pkt 42 zarządzenia branżowego.

Natomiast od 1 grudnia 1988 r. do 30 września 2002 r. pracowała w charakterze brakarza materiałów płytowych tj. wykonywała kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – wykaz A dział XIV (prace różne) poz. 24 R. oraz wykaz A dział XIV poz. 24 pkt 1 zarządzenia branżowego tj. przy stanowisku pilarza.

Decyzją z dnia 25 lutego 2015 r. ZUS O/R. odmówił wnioskodawczyni prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wykazała jedynie 3 lata, 2 miesiące oraz 14 dni.

Dowód: Akta organu rentowego (emerytalne):

-

wniosek o emeryturę z dn. 16.01.2015 r.

-

świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia 16.12.2014 r.

-

decyzja odmowna z dn. 25.02.2015 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawczyni K. P. w dniu 1 kwietnia 1978 r. została skierowana do pracy w Zakładach (...) w P.. Na tej podstawie
w dniu 17 kwietnia 1978 r. zawarto z nią umowę o pracę na stanowisku ślusarza – celem przyuczenia do zawodu w dziale wykonastwa inwestycji. Już w czasie przyuczania wnioskodawczyni pracowała przede wszystkim przy bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń. Po uzyskaniu świadectwa kwalifikacyjnego potwierdzającego znajomość zagadnień z zakresu ślusarstwa ogólnego od dnia 18 kwietnia 1979 r. została zatrudniona na stanowisku ślusarza. Swoje obowiązki nadal wykonywała bezpośrednio na hali produkcyjnej przy bieżących naprawach i remontach, głównie przy konserwacji. W Zakładach pracowały cztery ciągi produkcyjne tj. taśmociągi, transportery, formatyzerki z piłami. Praktyką było, że co dwa tygodnie odbywała się konserwacja każdego ciągu roboczego. Wymagało to przede wszystkim oczyszczenia maszyn naftą i ropą. Praca odbywała się w oparach olejów i smarów przy równocześnie pracujących maszynach na sąsiednich ciągach. Praca odbywała się na jednej zmianie.Wnioskodawczyni nie pracowała w warsztacie.

W lutym 1980 r. wnioskodawczyni ukończyła kurs obsługi wózków widłowych
i z dniem 1 września 1980 r. została zatrudniona na stanowisku kierowcy wózka transportowego w D. Zbytu. Powierzono jej wózek platformowy, którym dostarczała materiały na stanowiska robocze. Ponadto przewoziła gotowe płyty tj. po 100 płyt na jednej palecie. Pracę nadal wykonywała na hali produkcyjnej, na zmiany.

Z dniem 15 listopada 1983 r. na prośbę wnioskodawczyni przeniesiono ją do pracy na stanowisko sterowniczego zasobników zrębków TP. W tym charakterze pracowała do 30 listopada 1988 r. Ta praca związana była z bezpośrednią produkcją płyt tj. przygotowywaniem surowca do produkcji płyty. Wykonywana była w najwyższej części hali, gdzie zlokalizowano taśmociągi zrębków do silosów. Z uwagi na wysokość, na tym stanowisku pracy panowała wysoka temperatura powietrza, stale utrzymywała się duża wilgotność i zaparowanie.

Ze względu na te trudnych warunki wnioskodawczyni poprosiła o kolejne przeniesienie. Z dniem 1 grudnia 1988 r. została zatrudniona na stanowisku brakarza materiałów płytowych w D. Kontroli Jakości. Obowiązki te wykonywała nieprzerwanie do 30 września 2002 r., pracując na zmiany m.in. ze świadkiem I. B. (1). Praca brakarza również wykonywana była bezpośrednio na hali produkcyjnej. Do obowiązków wnioskodawczyni należała kontrola jakości gotowych płyt i ich klasyfikacja.
Kontrola ta polegała na klasyfikacji wyrobu gotowego na podstawie oceny jakości i wyglądu powierzchni płyt po procesie formatyzowania podstawowego na liniach produkcyjnych płyt porowatych i twardych. W praktyce kontrola ta polegała na sprawdzeniu każdej płyty tj. sprawdzeniu czy jest ona równa, bez żadnych skaz oraz na ich opieczętowaniu. Praca była uciążliwa, wykonywana na stojąco, z koniecznością ciągłego podnoszenia i przekładania płyt. Z wykonanych czynności brakarka musiała sporządzić raport tj. na karte formatu A-5 wpisać ilość skontrolowanych płyt. Czynności te zajmowały od 3-5 min. W miejscu pracy cały czas był hałas pracujących maszyn i taśmociągów, panowała duża wilgotność powietrza oraz różnice temperatur otoczenia. Ponadto utrzymywało się stałe zapylenie, zwłaszcza przy kontroli płyt porowatych. Z kolei przy kontroli płyt lakierowanych dodatkową uciążliwością był dławiący zapach lakierów ftalowo-karbamidowych. W bezpośrednim sąsiedztwie ciągów produkcyjnych były też tzw. komory hartownicze, gdzie dokonywano destalcji drewna. Występowała tam temperatura 160-180 stopni C.

Dowód: 1. Akta osobowe wnioskodawczyni z (...) SA:

- umowa o pracę z dnia 17.04.1978 r.

- świadectwo kwalifikacyjne z dnia 25.04.1979 r.

- przeniesienia służbowe z dnia 1.09.1980 r., 15.11.1983 r., 1.12.1988 r.

- angaże za lata 1979-1999

- karta stanowiska pracy brakrza-laboranta,

- świadectwo pracy wykonywanej w szczególnych warunkach z dnia 16.12.2014 r.

2 . zeznania świadków:

- I. B. (e-protokół z dnia 15.05.2015 r. – 13 min.).

- J. G. (e-protokół z dn. 15.05.2015 r. – 21 min.).

4. zeznania wnioskodawczyni (e-protokół z dn. 15.05.2015 r. – 37 min.).

Ponadto Sąd ustalił, że świadek I. B. (1) pracowała w (...) SA w latach 1977-2014 r., przez większość 37-letniego okresu zatrudnienia zajmowała stanowisko brakarza materiałów płytowych i wykonywała takie same obowiąki jak wnioskodawczyni, czasami pracowały na jednej zmianie, gdyż na każdym z czterech ciągów roboczych był brakarz. Świadek otrzymała świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych i uzyskała prawo do emerytury we wcześniejszym wieku. Z kolei świadek J. G. (2) pracował
w latach 1976-2011 na stanowiskach produkcyjnych, m.in. starszego mistrza zmiany produkcyjnej. Obecnie jako emeryt nadal pracuje, wykonując na podstawie umowy zlecenia prace nadzoru produkcyjnego.

Praca w zakładach płyt od początku ich istnienia zorganizowana jest w ruchu ciągłym na 4 zmiany. W D. Produkcji Podstawowej stale pracują cztery ciągi robocze, na których produkowane są płyty twarte i porowate oraz lakierowane. Produkcja ta jest oparta na przeróbce drewna.

Dowód: 1. zeznania świadków:

- I. B. (e-protokół z dnia 15.05.2015 r. – 13 min.).

- J. G. (e-protokół z dn. 15.05.2015 r. – 21 min.).

2. zeznania wnioskodawczyni (e-protokół z dn. 15.05.2015 r. – 37 min.).

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dowodach zgromadzonych w aktach emerytalnych organu rentowego oraz aktach osobowych wnioskodawczyni z okresu jej nieprzerwanej pracy w (...) SA, a poprzednio (...) w P..

Równocześnie Sąd uznał, że świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia 16 grudnia 2014 r. dopiero w związku z zachowaną dokumentacją osobową oraz zeznaniami świadków i wnioskodawczyni, umożliwiło ocenę charakteru zatrudnienia wnioskodawczyni. Z treści § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy (czy też przechowawcy jego dokumentów) w przedmiocie wykazania, na podstawie posiadanej dokumentacji, okresów pracy w szczególnych warunkach, miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się
w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte
w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych
w nim faktów, jak co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej.

Jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawczyni oraz zachowanej dokumentacji osobowej w spornych okresach wnioskodawczyni pracowała na stanowiskach wskazanych
w świadectwie pracy. Dokumentacja wraz z zeznaniami świadków oraz wnioskodawczyni
w sposób jednoznaczny potwierdza okres i charakter wykonywanej przez nią pracy.

Sąd w całości podzielił zeznania świadków I. B. (1) – brakarki oraz J. G. (2) – starszego mistrza zmiany produkcyjnej. Opisali oni zakres czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię oraz charakter jej pracy przez cały okres zatrudnienia w (...) SA. Sąd podzielił też zeznania wnioskodawczyni, które są spójne
z zeznaniami świadków, jak też w pełni potwierdzają okoliczności wynikające
z dokumentów. Dowody te wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, wobec czego są wiarygodnym źródłem ustaleń faktycznych. Wynika z nich, jaką pracę i w jakich warunkach faktycznie wykonywała wnioskodawczyni.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni K. P. jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ponadto emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Równocześnie zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43) - ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 tj. jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

-

osiągnęli wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiety i 60 lat dla mężczyzny oraz,

-

posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy tj. 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla ustalenia tych uprawnień - za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy). Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. Rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji - w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu pracy powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których uzależnione jest przyznanie emerytury.

Bezsporne jest, że wnioskodawczyni ukończyła 55 lat, jest członkiem OFE (ale złożyła stosowne oświadczenie o przekazanie środków), nadto że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymowała się 20-letnim stażem pracy.

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie czy wnioskodawczyni przepracowała co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Na podstawie zgromadzonego materiału Sąd przyjął, że odwołanie wnioskodawczyni jest zasadne, a jej żądanie co do zmiany zaskarżonej decyzji w zakresie dotyczącym charakteru zatrudnienia zasługuje na uwzględnienie. Sąd przyjął bowiem, że wnioskodawczyni pracowała w warunkach szczególnych, poza uwzględnionym przez organ rentowy okresem, także w pozostałych spornych okresach pracy w (...) SA w P. na stanowisku ślusarza i brakarza materiałów płytowych.

Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego i nie są potrzebne jakieś szczególne dowody z dokumentów - wystarczą dowody np. z zeznań świadków i stron. Zdaniem Sądu Okręgowego istotny w sprawie okazał się rodzaj pracy jaką wykonywała wnioskodawczyni w spornym okresie oraz środowisko, w którym tę prace świadczyła.

Wskazać należy, iż w znacznej części podstawę ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia stanowiły dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawczyni uzupełnione zeznaniami świadków oraz wnioskodawczyni. Zasadniczy spór sprowadzał się bowiem do ustalenia, jakie faktycznie prace wnioskodawczyni wykonywała w okresie od 17 kwietnia 1978 r. do 31 sierpnia 1980 r. (2 lata, 4 miesiące i 14 dni), kiedy miała powierzone stanowisko ślusarza oraz od 1 grudnia 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. (10 lat, 1 miesiąc), gdy wykonywała obowiązki brakarza materiałów płytowych.

Świadkowie, podobnie jak i wnioskodawczyni jednoznacznie potwierdzili w swoich zeznaniach charakter jej pracy w zakładach (...) SA. Sąd przyjął, iż wnioskodawczyni od początku zatrudnienia tj. od 17 kwietnia 1978 r. zajmując kolejno stanowiska ślusarza, kierowcy wózka transportowego i brakarza materiałów płytowych wykonywała stale
i w pełnym wymiarze prace w szczególnych warunkach. Bez względu na rodzaj zajmowanego stanowiska cały czas pracowała na hali produkcyjnej, gdzie utrzymywały się szkodliwe dla zdrowia czynniki: hałas, zapylenie, wysoka temperatura powietrza i duża wilgotność. Pracodawca wystawiając wnioskodawczyni świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zakwalifikował zajmowane przez nią stanowiska pracy według przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. oraz przyporządkował je do stanowisk wymienionych w zarządzeniu branżowym. Wątpliwości, które miał organ rentowy w związku z interpretacją tego dokumentu udało się usunąć w toku nin. postępowania.

Okazało się bowiem, że stanowiska ślusarza i brakarza materiałów płytowych nie są wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), niemniej czynności, które wnioskodawczyni wykonywała jako ślusarz sprowadzały się do bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – wykaz A dział XIV (prace różne) poz. 25. Pracując przy naprawach i remontach ciągów produkcyjnych wnioskodawczyni wykonywała czynności przy pracach na stanowiskach wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk prac, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu leśnictwa i przemysłu drzewnego - sterowniczy pras (dział VI, poz. 17 pkt 4) i pilarz w działach produkcji podstawowej (dział VI, poz. 1 pkt 3).

Również prawidłowo do kontroli jakości produkcji przyporządkowano prace wnioskodawczyni na stanowisku brakarza materiałów płytowych. Praca na tym stanowisku była również wykonywana bezpośrednio na hali produkcyjnej i wiązała się z bezpośrednią kontrolą wyrobów gotowych tj. obejrzeniu płyt oraz pobraniu próbek. Z jednoznacznych zeznan świadków oraz wnioskodawczyni wynika, że obowiązki brakarza nie obejmowały żadnych czynności biurowo-administracyjnych. Sporządzenie raportu z dokonanych czynności zajmowało brakarzom od 3 do 5 minut i polegało na wpisaniu do przygotowanych tabel liczby sklasyfikowanych (posortowanych) płyt. W ocenie Sądu czynności takie trudno zaliczyć do prac biurowych, tym bardziej, że zajmowały one zupełnie marginalny czas pracy. Oprócz tego brakarze nie wykonywali innych prac związanych z opracowywaniem dokumentów.

Ponadto stanowisko brakarza czy brakarza-laboranta przypisane było do D. Kontroli Jakości. Prace, które wnioskodawczyni wykonywała jako brakarz, a od 2002 r. jako brakarz-laborant były jednym z elementów kontroli jakości produkcji obowiązujących
w (...) SA. Kontrola jakości gotowych wyrobów płytowych odbywała się w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk produkcyjnych m.in. pilarzy obsługujących formatyzerki z piłami. Stanowisko pilarza jest wymienine w powołanym zarządzeniu branżowym - (dział VI, poz. 1 pkt 3).

W ocenie Sądu charakter wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy, wskazuje, że była to praca w warunkach szczególnych. Warto w tym miejscu podkreślić pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt UK 166/11, zgodnie
z którym przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac
o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki.

Przenosząc to na płaszczyznę przedmiotowej sprawy, należało przyjąć, iż chociażby ze względu na charakter branży, przy wielostanowiskowym i wielowydziałowym procesie technologicznym przy produkcji płyt pilśniowych już sama zależność zajmowanego przez wnioskodawczynię stanowiska od czynników wynikających bezpośrednio z charakteru pracy w danej fabryce wskazuje na szczególny charakter warunków tej pracy.

Ponadto zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 grudnia 2007 r., (III UK 62/07, LEX nr 375653) czynności ogólnie pojętego nadzoru lub kontroli w procesie produkcji wykonywanej w tych wydziałach i oddziałach,
w których zatrudnieni są pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnych
w rozumieniu rozporządzenia z 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, objęte poz. 24 działu XIV Wykazu A, to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, a więc polegające na bezpośrednim nadzorze i bezpośredniej kontroli procesu pracy na stanowiskach pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wykładnię tę uzupełnia stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 marca 2009 r. (II UK 243/08, LEX nr 550990) według którego czynności obejmujące sporządzenie dokumentacji związanej z dozorem stanowią integralną część sprawowanego dozoru. Nie ma zatem podstaw do ich wyłączania i traktowania odrębnie. W sytuacji, gdy dozór inżynieryjno-techniczny jest pracą
w szczególnych warunkach i praca polegająca na dozorze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ma żadnej potrzeby ustalania, ile czasu pracownik poświęcał na bezpośredni nadzór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane
z tym dozorem.

Zdaniem Sądu Okręgowego istotny w sprawie okazał się rodzaj pracy faktycznie wykonywanej przez wnioskodawczynię. Charakter pracy potwierdzili świadkowie oraz sama wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wykazała więc łącznie z uwzględnionym przez organ rentowy (3 lata, 2 miesiące i 14 dni) staż pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w wymiarze - 15 lat, 7 miesięcy, 28 dni i w rezultacie spełnia wszelkie przesłanki do otrzymania emerytury przewidziane w art. 32 i art. 184 powołanej na wstępie ustawy o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając jej prawo do emerytury od osiągnięcia wieku emerytalnego,
o czym orzeczono w pkt I-szym wyroku.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Kierując się tym przepisem oraz uwzględniając wcześniejsze rozważania Sąd uznał, że ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (przeprowadzenie dowodu
z archiwalnej dokumentacji osobowej oraz z zeznań świadków i ich ocena) zwalniają organ rentowy z odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni. Orzeczenie w tym zakresie zawarto w pkt II-im wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w pkt III-im wyroku znajduje uzasadnienie
w treści art. 98 k.p.c. i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. tj. z 2013 r. poz. 490) - § 11 ust. 2 w zw. § 2 ust. 2. Sąd uznał, iż pełnomocnik wnioskodawcy aktywnie reprezentował swego mocodawcę. Składane wnioski dowodowe zmierzały do szybkiego i rzetelnie wyjaśnienia sprawy. Stąd Sąd czterokrotnie zwiększył minimalną stawkę opłaty z tytułu zastępstwa procesowego.